7 najsłynniejszych Marii Panny Pontu

Lalogli – wieś grecka w prowincji Kars (Kaukaz), w prowincji Sarikamis.

Kościół Panagia Laloglis był sławny w całym Karsie. Znajdował się w pobliżu greckiej wioski Lalogli.

Grecy z Kaukazu Karsu lub Karslides zostali dwukrotnie wypędzeni ze swoich przodków. Początkowo osiedlili się w Argyroupoli, gdzie w 1878 roku opuścili niegościnny obecnie obszar Pontos i osiedlili się w rejonie Kars. Ale zanim opuścili Argyroupoli, zabrali ze sobą także ikonę Matki Boskiej, Zaśnięcia Dziewicy, którą zabrali do swojej nowej ojczyzny. Osiedlili się w Karsie, budując 74 wioski. Wśród nich dominowała wieś Lalogli ze względu na wspaniały kościół Zaśnięcia, bo nazywano go Panagia tis Lalogli, który przywieziono jako bezcenny skarb znad Pontu. Ale historia powtórzyła się kilka lat później.

W latach 1917-1922 uchodźcy z Karsu po raz drugi opuszczają swoje domy. Z nielicznych rzeczy, które ze sobą zabrali, przywieźli do nowej ojczyzny święte relikwie, takie jak ikona Panagia Lalogli, epitafium haftowane złotem ale także śpiewacy w bagażniku. Odpowiedzialność za przeniesienie tych świętych relikwii do Grecji spoczywała na pobożnym człowieku Pavlosie Petidisie z Ananiasza, który uważał, że najcenniejszą ze wszystkich, które musieli ze sobą zabrać, była ikona Matki Boskiej, ikona, która dziś zdobi kościoła w Mesonisi Florina i nadała jej imię Świątyni.

Inauguracja Kościoła odbyła się 25 sierpnia 1974 r. w podniosłej atmosferze, z udziałem dużej liczby świeckich i duchowieństwa, z udziałem metropolity Florina Prespa i Eordaia błogosławionego Augustinosa Kantiotisa.

Ogromne i uroczyste wydarzenie tego dnia wielu osobom przypomniało festiwal odbywający się w wiosce Lalogli ku czci Najświętszej Maryi Panny. Festiwal był bardzo liczny, wzięło w nim udział wielu Greków, Rosjan i Turków z okolic Karsu i Artakhanu, co z zeznań wynika, że ​​wielokrotnie przewyższył festiwal Panagia Sumela. Święto trwało 15 dni i podczas którego do Lalogli przybywały rzesze pielgrzymów, którzy z czcią obejmowali obraz śpiącej Dziewicy Maryi, prosząc o opiekę i schronienie Dziewicy Maryi oraz składali różne ofiary. Z biegiem czasu sława cudownej ikony gromadziła coraz więcej pielgrzymów.

Tekst: Paraskevi K. Mavrommatis, historyk-filolog.
Pod redakcją: Konstantinos G. Pavlidis.

Źródła: Archiwum Konstantinou G. Pavlidisa • Georgios Grigoriadis, The Pontians of the Caucasus Kars-Ardahan Region, c.e., Saloniki 1957 • Savvas Kalenderidis, Eastern Pontus, Infognomon red., Ateny 2006 • Stylianos Mavrogenis, The Governorate of Kars of the Anti- Kaukaz (obwód karski), tj. Saloniki 1963 • Paraskevi K. Mavrommati, „Panagia Lalogli”, przemówienie z okazji 15 sierpnia, Mesonisi 8.

Rzeźbiony kościół Panagia Theoskepasto, fundacja ściśle związana z rodziną Aleksego III Wielkiego Komnena (1349-1390), nosi silne piętno jego funkcji pogrzebowej, podobnie jak w przypadku innych ważnych instytucji kościelnych Trebizondy.

Świątynia należy do szerszego zespołu klasztornego, położonego na zboczach góry Myntrion, w połowie drogi pomiędzy portem a cytadelą Trebizondy. Obszar otoczony murem, oprócz centralnego kościoła jaskiniowego, obejmuje cele i mniejsze świątynie oraz miejsca pochówku.

Rolę rodu Wielkich Komnenów i jego związek z pomnikiem odzwierciedliło także przedstawienie architektoniczne na ścianie kościoła przedstawiające Aleksego III Wielkiego Komnena, jego żonę Teodorę i matkę Irenę.

Ta ostatnia była bowiem reprezentowana jako główna sponsorka, trzymając w ręku wizerunek świątyni, element będący jedną z typowych cech ikonograficznych podstawowych przedstawień bizantyjskich.

Najciekawszym z grobowców jest z pewnością grobowiec despoty Andronikosa, nieślubnego syna Aleksego III Wielkiego Komnena, nie ze względu na jego konfigurację, ale ze względu na okoliczności jego śmierci. Jak podają źródła z tamtego okresu, Andronikos zginął bardzo młodo, wypadając z okna pałacu w Trebizondzie i został pochowany w przedsionku klasztoru Teoskepasto. Fakt ten, a także młody wiek zmarłego upamiętnia epitafium Teoskepasta:

„Ale co tam widzimy?/ Z upadających pałaców/ rodzi się nędzny despota/ [...]/ w dwudziestym drugim wieku”. W inskrypcji idealizowany jest przecież charakter i osobowość zmarłego młodzieńca oraz podkreślane jest jego królewskie pochodzenie, być może w próbie włączenia się do dynastii cesarskiej: „Powiedziałeś więc siłacz/bohater [...]/ wywodzący się z lędźwi królewskich/ Ten z rodu, syn Aleksego,/ przyjaciel cesarza i filantrop/ pomimo swej rangi despoty/ [...]/ Comnenianthes Andronikos Wielki”.

Cały ten wysiłek mógł wynikać z osobistej inicjatywy i aktywności cesarza, aby zapewnić pośmiertną sławę swojemu, jak się wydaje, ukochanemu synowi. W klasztorze znajdują się także groby dwójki prawowitych dzieci Aleksego III, Manuela III i Aleksego IV Wielkiego Komnena, lecz nie posiadamy informacji na temat odpowiednich inskrypcji pochówkowych.

Niestety, wszystkie powyższe – portrety, towarzyszące im napisy identyfikujące postacie, epitafium – są materiałem definitywnie utraconym dla współczesnych badań. W 1843 roku w ramach renowacji pomnika dokonano szeroko zakrojonych interwencji: zastąpiono metryczny epigram pogrzebowy Andronikosa bardziej dosłownym oraz przemalowano postacie fundatorów, wśród których Andronik „pojawił się”, a Irena „zniknęła” „. Tym samym opis pierwszej fazy pomnika opiera się na świadectwach – fotografiach, rysunkach, wrażeniach – uczonych-podróżników XIX wieku.

Do tej początkowej fazy, która według powiązanych osób datuje się na drugą połowę XIV wieku, należą także freski świątyni. Ich badacze już na początku XX wieku zwracają uwagę na surowość form i uproszczone wykonanie architektury. Stan fresków nie pozwala na zbadanie tego zespołu obrazowego.